ၸွမ်ပိဝ်ႊၶီႉတုင်း မိူင်းတႆး(Dai flag)
ၸွမ်ပိဝ်ႊၶီႉတုင်းဢၼ်ဝႃႈၼႆႉပဵၼ်ၶိူင်ႊပိူင်တၢင်တူဝ် ၸုမ်းၼိူင်ႈ၊ မိူင်းၼိူင်ႈ၊ ၶိူဝ်းၼိူင်ႈသေ ၸွမ်းဢင်ၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃ ၊ ထိူၼ်ႇ မႆႉ ၶူဝ်းၶွင် ၾိင်ႈတိုၼ်းပဵၼ်ဢၼ်ၵိုၵ်းၸွမ်းမိူင်းၽႂ်ၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းပဵၼ်မႃးၵွၺ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၸွမ်ပိဝ်ႊၶီႉတုင်း မိူင်းတႆး ႁဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸွမ်းဢဝ် ၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ထိူၼ်ႇမႆႉၶူဝ်းၶွင် ဢၼ်ၵိုၵ်းၸွမ်းမိူင်းႁဝ်းသေ ႁဵတ်းသၢင်ႈ ပဵၼ်မႃး ၸွမ်ပိဝ်ႊၶီႉတုင်းမႃးၼႆယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႊ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး လၢႆပၢၵ်ႇႁဵင်ပီႊၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ ၶိူဝ်းတႆးႁဝ်းတိုၼ်းယၢမ်းမီးမၢၼ်ႈမီးမိူင်းမႃးသေတႃႉ ၸွမ်ပိဝ်ႊၶီႉတုင်း ဢၼ်တၢင်တူဝ်ၸုမ်းၸဝ်ႈၾႃႉတႆးမႃးၼႆယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းမိူင်ႈၵွၼ်ႇ ဢွၼ်ၵၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၶီႉတုင်းမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းပီႊၶရိတ်ႉ လၢႆႁဵင်ပီႊသေတႃႉ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉပဵၼ်တၢင်တူဝ်ၸဝ်ႈၶႆႇၾႃႉၶုၼ်မိူင်းမႃးလွၼ်ႉလွၼ်ႉယဝ်ႉ။ၽူႈလမ်းတိုၼ်းၾၢႆႇပိုၼ်းၶဝ်လၢတ်ႈတေႉ ၶီႉတုင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းရျုမ်းမႅၼ်း(Romans)ၶဝ် တႄႇၶူင်ႊသၢင်ႈမႃးဢွၼ်တေးသေ ပဵၼ်ပိူင်ၾၢင်မၼ်ႈသီၽိူၵ်ႇၼႆ။
ဝၢႆးမႃးၸင်ႇမီးမႃး ၶီႉတုင်း တၢင်တူဝ်မိူင်းၽႂ်မၼ်းမႃးယူႇ သီငဝ်းဢၼ်ပႃးၼႂ်းၸွမ်ပိဝ်ၶီႉတုင်းၼႆႉ လႃႊလီႊသႂ်ႇဝႆႉဢမ်ႇၸႂ်ႈ။ မီးၶေႃႈသပ်းးလႅင်းဝႆႉ သီလႂ်သီၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈဝႃႈသင်ၼႆ။ ၸွမ်းလွၺ်ႈ သၢႆပိုၼ်းမၢၼ်ႈၽႂ်မိူင်းမၼ်း တီႈပွင်ႇသီငဝ်းၵေႃႈ တေဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်လႆႈ။ တူင်ယၢင်ႇ - မၢၼ်ႈမိူင်းၵမ်ႈၼမ် ပိုတ်ႇတီႈပွင်ႇသီၶဵဝ်ဝႃႈ ယိူင်းမၢႆထိုင်တၢင်းၵတ်းယဵၼ်၊ တၢင်းငိမ်းယဵၼ်၊ ၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃ ဢၼ်ၶဵဝ်ၸမ်ႉဝႆႉ ၼႆႉသေတႃႉ ပေႃးပဵၼ်ၸၢဝ်ႈမူႇသလိမ်ႇၶဝ်သမ်ႉဝႃး သီၶဵဝ် မႆႉ ယိူင်းမၢႆထိုင် သႃႇသၼႃႇ မူႇသလိမ်ႇၶဝ်ၼႆ။ ၵမ်ႈၼမ် ဝႃႈ သီလိူင်ၼႆႉ တၢင်တူဝ်တီႇမွၵ်ႇၶရေႇၸီႇ ၼႆသေတႃႉ မိူင်း ၸၢဝ်းပုတ်ႉထ ၵမ်ႈၽွင်ႈ သမ်ႉ ၶႂ်ႈယိူင်းမၢႆထိုင် တၢင်တူဝ်သႃႇသၼႃႇပုတ်ႉထ။ၵမ်ႈၼမ်ဝႃႈ သီလိူင်ၼႆႉ တၢင်တူဝ် တၢင်းႁတ်းႁၢၼ်၊ တၢင်းၶၢတ်ႉၸႅင်ႈ၊ တၢင်းတူင်ႉတိုၼ်ႇလႅတ်းၽၢႆ ၼႆသေတႃႉ မိူင်းၾၢႆႇသၢႆႉၶဝ်သမ်ႉဝႃႈ တၢင်တူဝ် ပၢႆးႁၼ်ထိုင်ၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိသ်ႉၼႆယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇဢွၼ်တႆးလႆႈၸႂ်ႉတိုဝ်း ၶီႉတုင်း ဢၼ်တၢင်တူဝ်မိူင်းၸဝ်ႈၶႆႇၾႃႉၶုၼ်မိူင်းၽႂ်မၼ်းမႃးၵွၺ်း ယင်းပႆႇမီးတၢင်တူဝ်မိူင်း ၼႂ်းၵႃႊ ၶိူဝ်းႁိူၼ်းၸဝ်ႈၽႃႉတႆးႁဝ်းၶဝ် တင်းမူတ်း ၶိူဝ်းႁိူၼ်းသိူဝ်သမ်ႉ မႃႇၶႅင်ႁႅင်းထႃးသေပိူၼ်ႈလႄႈ ယၢမ်ႈမီးၶီႉတုင်းႁၢင်ႊသိူဝ် ဢၼၶဝႆႉၶိုၵ်ႉၶၢႆးၼၼ်ႉယူႇ။ ၼွၵ်ႈသေ ၶီႉတုင်းႁၢင်ႈသိူဝ် မီးထႅင်ႈ ၶီႉတုင်းဢမ်ပႃးႁၢင်ႊ သႄ၊မႃႉႁူဝ်လူင်၊ ၼူၵ်ႉ၊ သိူင်မီးပိၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵွၼ်ႇ။
လိုၼ်းလၢႆးဝၢႆးမႃး မၢၼ်ႈမိူင်းတိူင်းၵႃးလႅၵ်ႈလၢႆႊသေ ၸွမ်ပိဝ်ၶီႉတုင်း ဢၼ်တၢင်းတူဝ်မိူင်းတႆးႁဝ်း ၼႆႉၵေႃႈၸင်ႇတႄႇယၢမ်ႈၶူင်ႊသၢင်ႈဢွၵ်ႇမႃး မိူင်ႈပၢၼ်ၵျႃႇပၢၼ်ႇ ၶဝ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉပိူင်ဝႅပ်ႇယၢင်ႇၾၢင်ႁၢင်ႊ ပိၵ်ႉၽႅၼ်ႇသီၾိူၵ်ႇ လႄႈ ၼႂ်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉႁၢင်ႊႁူဝ်သိူဝ် သီလႅင်ႊ ၼႆသေ တၼ်းလႆႈၸႂ်ႉတိုဝ်းမႃးသွင်ပီႊ ဝၢႆးၵျႃႇပၢၼ်ႇပွၵ်ႈမိူင်းသေ ဢမ်ႇပဵၼ်ၸႂ်တိုဝ်းယဝ်ႉ။
ၽိူဝ်ႇထိုင်မႃး မိူဝ်ႈ1946 ထိုင် 1947 ၼၼ်ႉ ၸုမ်းၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းတႆးႁဝ်းၶဝ် ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ် ၶူင်ႊသၢင်ႈတႅပ်းတတ်းမၵ်းမၼ်ႈ ၸွမ်ပိဝ်ၶီႉတုင်းမိူင်း တႆးသေ လႆႈဢွၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းမႃး တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၵႃးမေႃယႃလူင်လုင်းပႃႉၺႅၼ်ႇၸင်ႇ တႅင်ႇတႅမ်ႈ ''ၶိူဝ်းႁဝ်းၶိူဝ်းရႃႇၸႃႇ" ၵႂၢမ်းတၢင်ႇၸွမ်ပိဝ်မႃးယူႇယဝ်ႉ။
ၾၢင်ႁၢင်ႈၸွမ်ပိိဝ်မိူင်းတႆးႁဝ်းၼႆႉ မီးသီလိူင်၊ သီၶဵဝ် ၊သီၶၢဝ်သေ တၢင်းယၢဝ်းမီးႁႃႈ ထတ်း၊ တၢင်းၵႂၢင်ႈမီးသၢမ်ထတ်းလႄႈ လုၵ်ႈလိူၼ် ၶၢဝ်မူၼ်းၼၼ်ႉမီး ၼိူင်ႈထတ်းပၢႆႊၶိူင်ႊပၼ်မူၼ်းယဝ်ႉ။
သီလိူင်ဢၼ်မီးၼႂ်းၸွမ်ပိဝ်မိူင်းတႆးၼၼ်ႉ မွၵ်ႇ ၼႄဝႃႈ ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆးႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းသႃႇၼိူဝ်ႉ လိူင်သေ ပဵၼ်ၼႂ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမုင်ႉၵူဝ်းၼႆယဝ့်။
သီၶဵဝ်ဢၼ်မီးၼႂ်းၸွမ်ပိဝ်မိူင်းတႆးၼၼ်ႉ သမ်ႉ ၶႆႊၼေဝႃႈ ထိူၼ်မႆႉၶူဝ်းၶွင် ၼႂ်းလိၼ်ၼိူဝ်လိၼ် မီး မၢၵ်ႈပူင်ႇၵိုၼ်း ဝႆႉၵူႊတီႈၼႆယဝ်ႉ။
သီလႅင်ႊဢၼ်မီးၼႂ်း ၸွမ်ပိဝ်မိူင်းတႆးၼၼ်ႉ လၢတ်ႈၼေ လွင်ႈၼိူဝ်ႉလိူတ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁတ်းႁၢၼ်ဢမ်ႇၵူဝ်ပိူၼ်ႈ ပေႃးဢမ်ႇ ၸိုဝ်ႈၸႂ် ဢမ်ႇၶၢမ်ႇ ၼႄလွင်ႈ ၶိူဝ်းတႆးႁတ်းႁၢၼ် ၼၼ်ႉၵွၺ်းယဝ်ႉ။
လုၵ်ႈလိူၼ်ၶၢဝ်မူၼ်းၼၼ်ႉ သမ်ႉမွၵ်ႇၼႄဝႃႈ ၼမ်ႉၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၼႆႉ ၾိူၵ်ႇၸိုၼ်ႈၶၢဝ်သႂ် ႁၵ်ႉပႅင်းလွင်ႈၵတ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
